Obowiązek dokonania oceny ryzyka zawodowego został wprowadzony ponad 20 lat temu. Można ją przygotować posługując się kilkoma metodami: RISC SCORE, PHA, JSA FMEA. Jednak należy pamiętać, że od 30 września 2021 r obowiązuje nowa norma bezpieczeństwa ISO 45001 ( więcej o nowej normie TUTAJ https://ipomocni.pl/nowa-norma-bezpieczenstwa-iso-45001/ ).
Na czym polega ocena ryzyka?
W dużym uproszczeniu pracodawca powinien dokładnie sprawdzić i przeanalizować całe środowisko pracy i otoczenie zakładu pracy, by ocenić, czy pracownikowi, klientom, podwykonawcom, okolicznym mieszkańcom grozi jakieś niebezpieczeństwo utraty zdrowia lub życia w związku z działaniem przedsiębiorstwa. Zarazem po zdefiniowaniu tych zagrożeń obowiązkiem pracodawcy jest poinformowanie o nich pracowników oraz zastosowanie wszelkich możliwych środków, by ryzyko to zminimalizować lub całkowicie usunąć.
Pięć kroków
Państwowa Inspekcja Pracy rekomenduje metodę tzw. pięciu kroków przy ocenie ryzyka zawodowego:
- Zebranie informacji niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego, w tym:
- jakie stanowiska pracy istnieją w strukturze zakładu pracy,
- jacy pracownicy są zatrudnieni (kobiety w ciąży, osoby z niepełnosprawnością itp.),
- jakie technologie, maszyny, narzędzia i materiały są wykorzystywane w pracy,
- jakie występują w zakładzie pracy czynniki niebezpieczne, szkodliwe lub uciążliwe,
- jakie pracownicy stosują środki ochrony indywidualnej,
- czy są i jakie wyniki pomiarów czynników szkodliwych,
- analiza i wnioski z dokumentacji wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
- jakie dany zakład pracy powinien stosować przepisy prawne i normy w związku z prowadzoną działalnością.
2. Dokonanie identyfikacji zagrożeń dla każdego stanowiska pracy, uwzględniając:
- nierówne lub śliskie powierzchnie,
- ruchome części maszyn,
- ostre i niebezpieczne krawędzie, w tym gorące i zimne powierzchnie,
- praca na wysokościach,
- kontakt z prądem elektrycznym, substancjami chemicznymi, pyłem, hałasem, drganiami, promieniowaniem elektromagnetycznym,
- ręczne przenoszenie ciężarów,
- praca w niewygodnej pozycji,
- zagrożenia biologiczne,
- stres,
- inne, mogące mieć wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo pracownika.
3. Oszacowanie ryzyka
Ryzyko może być ocenione jako małe i dopuszczalne, średnie ale dopuszczalne (tutaj należy włączyć działania zaradcze) oraz duże i niedopuszczalne, wymagające natychmiastowego przerwania pracy, do momentu wdrożenia środków zaradczych obniżających ryzyko do średniego ale dopuszczalnego.
4. Wskazanie działań mających na celu eliminację lub ograniczenie ryzyka zawodowego. By to zrobić, należy:
- określić najpoważniejsze zagrożenia i najbardziej prawdopodobne,
- próbować całkowicie usunąć takie zagrożenia, ewentualnie zastosować adekwatne środki ochrony,
- reagować natychmiast w przypadku wystąpienia ryzyka niedopuszczalnego, wysokiego.
5. Udokumentowanie wyników oceny ryzyka zawodowego, które polega na:
- opisie ocenianego stanowiska pracy ( stosowanych maszyn , narzędzi i materiałów, zadań pracownika, środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, rodzaju osób wykonujących pracę na tym stanowisku itp.),
- zapisie wyników oceny ryzyka zawodowego i to dla każdego z czynników środowiska pracy, a także wskazanie niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko.
Do pracodawcy należy dokładna ocena ryzyka i jej dokumentacja, a dokumenty te powinny być przedstawione pracownikowi. Dobrym rozwiązaniem jest przyjęcie pisemnego potwierdzenia od pracownika, że ten zapoznał się z oceną ryzyka zawodowego na jego stanowisku i wskazaniami zawartymi w tej ocenie, a także że rozumie je i zobowiązuje się do ich przestrzegania.
Uwagi
Każda zmiana maszyn, urządzeń lub środowiska pracy, a także wypadek przy pracy, wymagają powtórzenia oceny ryzyka zawodowego. Niektóre prace są zakazane dla osób niepełnosprawnych, kobiet w ciąży lub osób nieletnich.