Od prawidłowego postępowania tuż po wypadku przy pracy zależy możliwość ustalenia prawdziwych przyczyn jego powstania. Dlatego wszyscy – i pracownicy i pracodawca – powinni dokładnie wiedzieć w jakiej kolejności i jakie działania powinni podjąć.
Pierwsza pomoc
Oczywiście pierwszym działaniem po wypadku jest ustalenie, jakie są obrażenia u ofiar wypadku i czy trzeba im udzielić pomocy. Każda osoba, która znalazła się w pobliżu musi takiej pomocy udzielić, bez względu na to, czy czuje się kompetentna, czy nie. Pracodawca powinien wyznaczyć osobę do takiej pomocy, ale nie wyłącza to odpowiedzialności innych osób obecnych w miejscu zdarzenia. Drugim krokiem jest wezwanie pomocy odpowiednich służb, jeśli istnieje taka konieczność. Najlepiej, gdy jedna osoba udziela pierwszej pomocy, a inna dzwoni w tym czasie wzywając pogotowie lub straż pożarną.
Miejsce wypadku
Następnie należy zabezpieczyć miejsce wypadku, by wykluczyć:
- obecność osób niepowołanych,
- uruchomienie maszyn i innych urządzeń, które zostały wstrzymane w związku z wypadkiem,
- nie dopuścić do zmiany położenia tych maszyn i urządzeń, czy przedmiotów, które miały bezpośredni związek z przyczyną wypadku i pozwolą odtworzyć przyczyny jego powstania.
Tylko pracodawca ma prawo uruchomienia ponownie maszyn i urządzeń po zebraniu wszelkich dowodów (szkice, zdjęcia, wydruki itp.) oraz za zgodą społecznego inspektora pracy. Gdy wypadek był ciężki, zbiorowy lub śmiertelny dodatkowo zgodę musi wyrazić jeszcze właściwy inspektor pracy oraz prokurator.
Ustalenie przyczyn i okoliczności wypadku
Obowiązkiem pracodawcy wynikającym z art. 234 Kodeksu Pracy jest ustalenie przyczyn i okoliczności wypadku. W tym celu musi powołać zespół powypadkowy, którego podstawowymi działaniami są:
- oględziny miejsca wypadku, zbadanie stanu technicznego maszyn i urządzeń, a także zbadanie warunków pracy lub innych możliwych przyczyn zaistnienia zdarzenia,
- przesłuchanie poszkodowanego, jeśli jego stan zdrowia nie stanowi przeciwwskazań do tego
- przesłuchanie świadków wypadku,
- zebranie wszystkich dowodów mogących określić przyczyny zdarzenia,
- poproszenie o opinię lekarza lub innych specjalistów, by otrzymać niezbędne do określenia przyczyn wypadku opinie.
Protokół powypadkowy
Zespół powypadkowy powinien w ciągu 14 dni sporządzić protokół powypadkowy. Do protokołu w pierwszej kolejności powinien wnieść uwagi poszkodowany, potem powinien trafić do pracodawcy w celu zatwierdzenia. Pracodawca powinien go zatwierdzić w ciągu 5 dni, może go jednak zwrócić zespołowi powypadkowemu w celu dokonania wyjaśnień lub uzupełnień związanych z zastrzeżeniami zgłoszonymi przez pracodawcę. Po zatwierdzeniu protokół przekazuje się niezwłocznie poszkodowanemu lub jego rodzinie, a jeśli wypadek był ciężki, zbiorowy lub śmiertelny również właściwemu inspektorowi pracy. Taki protokół przechowuje pracodawca 10 lat.