Ręczne prace transportowe – definicja
Jak się okazuje trudno byłoby znaleźć miejsce, w którym w ogóle nie wykonuje się ręcznych prac transportowych. Mamy z nimi do czynienia w sklepie, magazynie, w zakładach produkcyjnych, ale również w biurach.
Pełna definicja tych prac brzmi:
Ręczne prace transportowe to każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunków lub materiałów przez jednego lub więcej pracownika. Włącza się do tego przemieszczanie tych przedmiotów poprzez: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przesuwanie, przetaczanie lub przewożenie. I tutaj warto zwrócić uwagę, że ręczne prace transportowe dotyczą również przemieszczania towarów lub przedmiotów przy pomocy wózków, taczek itp. urządzeń ułatwiających tę pracę, które są napędzane siłą mięśni pracownika lub wspomagane elektrycznie, hydraulicznie, pneumatycznie a także zwiększające możliwości siłowe (np. egzoszkielety).
Uwaga: zasadność użycia sprzętu wspomagającego może być uzależniona od wagi transportowanego przedmiotu. Na przykład chwytak do krawężników zmniejsza obciążenie przy przenoszeniu ciężarów o wadze ponad 20 kg. Przy przenoszeniu ciężarów 10 kg wraz z wagą urządzenia (chwytaka) obciążenie zwiększa się, zamiast zmniejszać.
Co roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych organizuje konkurs „Dofinansowanie działań płatnika składek na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy”, w którym można uzyskać dofinansowanie na zakup sprzętu pomocniczego do ręcznych prac transportowych nawet na poziomie 500 000 złotych. Więcej informacji znajdziesz TUTAJ
Obowiązki pracodawcy a ręczne prace transportowe
Jak się okazuje najlepiej by było, gdyby udało się uniknąć takich prac w ogóle. Pracodawca powinien rozważyć i wykorzystać każdą możliwość uniknięcia takiego rodzaju prac w jego zakładzie pracy. Przyczyną tego wymagania, stawianego przez ustawodawcę, jest wysokie ryzyko urazów spowodowane wykonywaniem takich prac. Do najczęstszych urazów, wywoływanych wykonywanie ręcznych prac transportowych należą:
- urazy nagłe (złamania, zranienia, skaleczenia itp.),
- urazy kręgosłupa spowodowane ciągłym wykonywaniem tej pracy (stopniowo i postępujące pogarszanie stanu układu mięśniowo szkieletowego).
Jeśli nie ma możliwości wyeliminowania takich prac, pracodawca powinien zorganizować odpowiednio pracę i wyposażyć pracowników w niezbędny sprzęt pomocniczy oraz środki ochrony indywidualnej, by zminimalizować uciążliwość tej pracy i możliwość ulegnięcia urazowi. Dodatkowo pracodawca ma obowiązek ocenić ryzyko zawodowe występujące przy ręcznych pracach transportowych w jego zakładzie pracy biorąc pod uwagę możliwości siłowe pracownika (jego wiek oraz stan zdrowia), a także użycie sprzętu pomocniczego. Tutaj warto zaznaczyć, że absolutnie niedopuszczalne jest, aby pracownik, który nie ma ważnego badania profilaktycznego i orzeczenia dopuszczającego go do pracy, był dopuszczony do wykonywania takich prac.
Ważne: pracodawca w skierowaniu musi zaznaczyć, że pracownik na danym stanowisku będzie wykonywać prace z czynnikiem zagrożenia – inny. W części dotyczącej określenia stanowiska pracy wymienia rodzaje wykonywanych prac, a także podstawowe czynności, sposób i czas ich wykonywania, przybliżoną liczbę godzin dziennie, miesięcznie lub rocznie.
Na co pracodawca powinien zwrócić szczególną uwagę?
Pracodawca organizując ręczne prace transportowe musi zwrócić uwagę między innymi na następujące aspekty:
- waga przedmiotu, jego wielkość, elastyczność (np. możliwość wyginania podczas transportu),
- kształt i środek ciężkości transportowanego przedmiotu,
- czy przedmiot jest zapakowany i może się wewnątrz opakowania samoistnie przemieszczać,
- czy przemieszanie przedmiotu nie odbywa się przez zbyt wąskie otwory (np. drzwiowe, korytarze itp.),
- przedmiot ma ostre, nierówne krawędzie, jest chropowaty,
- przedmiot ogranicza pole widzenia,
- czy droga transportu jest odpowiednio oznakowana, czy nie jest zbyt pochyła, śliska w zetknięciu z obuwiem pracownika, niestabilna,
- czy droga przenoszenia zespołowego przedmiotów nie przekracza 25 metrów,
- czy transportowane przedmioty są odpowiednio przechowywane/ magazynowane,
- czy pracownik utrzymuje prawidłową postawę podczas noszenia przedmiotów,
- czy pracownik został odpowiednio poinstruowany i zna techniki bezpiecznego unoszenia, podnoszenia, odstawiania, układania, ciągnięcia, przenoszenia, przesuwania, przetaczania i przewożenia różnych przedmiotów,
- czy pracownik potrafi prawidłowo posługiwać się sprzętem pomocniczym i środkami ochrony indywidualnej.
Prawidłowa organizacja pracy
Aby na pewno dobrze zorganizować pracę przy ręcznym transporcie warto zapoznać się z instrukcją BHP przy ręcznych pracach transportowych z Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313). Pracodawca na pewno powinien zwrócić uwagę na:
- uwzględnienie wymagań ergonomii,
- zapewnienie sprzętu pomocniczego, jeśli tylko występuje taka możliwość,
- ograniczenie do minimum odległości, na jakich będzie wykonywana praca ręcznego transportu przedmiotów,
- zapewnienie odpowiedniej przestrzeni do transportu,
- ograniczenie długotrwałego wykonywania ręcznych prac transportowych
- zapewnienie odpowiednich przerw w pracy,
- zapewnienie rotacji na stanowiskach związanych z przemieszczaniem, jeśli tylko jest to możliwe.
Kogo nie można zatrudniać przy transporcie ręcznym
Przy transporcie ręcznym zabronione jest stałe zatrudnianie osób:
- których stan zdrowia nie pozwala na wykonywanie tego rodzaju prac (szczególnie osób głuchych, niemych, o słabym wzroku, epileptyków, umysłowo chorych, a także o poważnych schorzeniach serca i cierpiących na przepuklinę),
- kobiet w ciąży,
- osób, które nie ukończyły 16 r.ż.
Zapraszamy do wysłuchania podcastu, w którym pan Paweł Furlaga, Wiceprezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby BHP Oddział w Krakowie i Specjalista ds. BHP, przybliży Państwu od strony praktycznej temat ręcznych prac transportowych.
FOTO: Ludzie zdjęcie utworzone przez senivpetro – pl.freepik.com