Gaśnice przeciwpożarowe
W każdym zakładzie pracy powinna zostać umieszczona w widocznym miejscu odpowiednia do profilu działalności przynajmniej jedna gaśnica przeciwpożarowa.
Każda gaśnica powinna być oznakowana w taki sposób, by nawet brak światła, który może wystąpić podczas pożaru, nie przeszkodził w odnalezieniu jej i użyciu.
Uwaga: Wszystkie rodzaje gaśnic przeciwpożarowych muszą być poddane przeglądom minimum raz do roku, nawet jeśli producent podaje inaczej w instrukcji obsługi gaśnicy. Brak aktualnego przeglądu gaśnicy to nie tylko zagrożenie jej niesprawnością w razie pożaru, ale również zagrożenie odmową wypłacenia odszkodowania przez ubezpieczyciela.
Rodzaje gaśnic przeciwpożarowych
Gaśnice różnią się między sobą przeznaczeniem, rodzajem wypełnienia oraz objętością i ciężarem.
Mamy następujące typy gaśnic ze względu na przeznaczenie:
A – niezbędna przy pożarach materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli, np.: drewno, węgiel, tkaniny, papier;
B – do gaszenia pożarów cieczy i materiałów stałych topiących się, takich jak: benzyna, nafta i jej pochodne, alkohol, aceton, eter, oleje, lakiery, parafina, stearyna;
C – przeznaczona do pożaru gazów, np.: wodór, metan, acetylen, propan;
D –stosowana przy pożarach metali łatwopalnych, np.: lit, magnez, sód, potas, glin;
F – używana do gaszenia pożarów tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych..
Gaśnice przeciwpożarowe według rodzaju wypełnienia
Jak już wspomniałam istnieją różne rodzaje wypełnienia gaśnicy. Wyróżniamy więc:
- Gaśnice proszkowe, które są najbardziej popularne i uniwersalne. Mogą służyć do gaszenia pożarów klasy A, B i C. Takie gaśnice są najczęściej przez nas spotykane. Ich wadą jest to, iż ograniczają widoczność i mogą powodować problemy z oddychaniem, gdyż wchodzący w ich skład proszek jest bardzo drobny.
- Gaśnice CO2, zwane śniegowymi są używane podczas pożaru urządzeń elektrycznych. Ich dużym atutem jest brak pozostałości po użyciu. System gaszenia pożaru opiera się na odcinaniu dopływu powietrza. Dodatkowo mogą mieć na wylocie z dyszy temperaturę nawet minus 70 stopni Celsjusza.
- Gaśnice wodne, które są najczęściej stosowane do gaszenia ognia na człowieku, ale można również gasić nimi pożary związane z elektrycznością, jeśli napięcie gaszonego obiektu mieści się w 1000 V. Zawierają czystą zdemineralizowaną wodę, więc również nie pozostawiają żadnych substancji po ugaszeniu pożaru. Jednak jest to rodzaj gaśnic o trzykrotnie mniejszej skuteczności od gaśnic proszkowych.
- Gaśnice pianowe i płynowe posiadają w swoim składzie oprócz wody inne substancje chemiczne. Zależnie od typu gaśnicy, maja zastosowanie w pożarach typu A, B i F. Ich zaletą jest łatwe doprowadzenie miejsca pożaru do porządku.
- Gaśnice do gaszenia metali, to najczęściej gaśnice proszkowe. Rzadko stosowane, najczęściej w zakładach produkcyjnych stosujących w procesie produkcji łatwo palne metale, takie jak sód, potas, glin i ich stopy.
- Gaśnice halonowe, które dzięki wypełnieniu na przykład gazem FE-38 TM lub FE-36 są bardzo ekologiczne i skuteczne. Wcześniej były wypełniane halonem, którego użycie zostało całkowicie zakazane ze względu na wpływ powstawania dziury ozonowej. Stąd zastąpienie halonu gazami o podobnych właściwościach. Prawie natychmiast usuwają one tlen z miejsca pożaru, gdyż zwiększają swoja objętość aż 27-krotnie. Nie uszkadzają gaszonej elektroniki, obrazów i innych delikatnych obiektów.
W co jeszcze oprócz gaśnic przeciwpożarowych warto wyposażyć zakład pracy?
Na pewno warto mieć na wyposażeniu koce gaśnicze. Pozwalają one na przykład na owinięcie się nimi podczas ewakuacji. Służą też oczywiście gaszeniu samego pożaru poprzez zmniejszenie dostępu powietrza do niego. Gdy uda się na samym początku dostrzec pożar, koc gaśniczy może szybko zamknąć temat.
Dodatkowo przy większych obszarach zagrożonych pożarem ( na przykład łąki, ścierniska itp.) mogą przydać się hydronetki wodne z ręczną pompką ssąco-tłoczącą. To dość praktyczne rozwiązanie, gdy chcemy mieć możliwość wielokrotnego użycia sprzętu bez dodatkowych kosztów, oprócz kosztu samej wody.
Warto wspomnieć również o samoczynnych urządzeniach gaśniczych. Mamy do wybory dwa rodzaje – proszkowe i pianowe, które są przeznaczone do większości rodzajów pożaru. Co ważne, uruchamiają się albo pod wpływem impulsu elektrycznego (z automatycznej centrali alarmowej, albo przy osiągnięciu temperatury krytycznej – 68 stopni Celsjusza. Umieszczona na wysokości 3 metrów obejmuje okrąg ok. 9 metrów w przypadku urządzenia o wadze 6 kg.
Gaśnica automatyczna proszkowa polecana jest do stosowania w miejscach publicznych, domach, garażach, biurach, magazynach. Nadaje się do kotłowni, komory silnika, składzików, sprzętu, magazynków, kiosków.
Zasady rozmieszczenia gaśnic przeciwpożarowych
Jeśli nie posiadamy stałych urządzeń gaśniczych, na każde 100 m kwadratowych powierzchni strefy pożarowej przypada 2 kg lub 3 decymetry sześcienne środka gaśniczego. Dotyczy to powierzchni:
- Zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V.
- Produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m2.
- Zagrożonej wybuchem lub takie zawierającej pomieszczenie.
Jeśli strefa pożarowa jest zakwalifikowane do kategorii zagrożenia ZL IV, wówczas norma ta zwiększa się do 300 m2 powierzchni.
Ale są jeszcze inne zasady, które obowiązują przy planowaniu rozmieszczenia gaśnic. Należy je umieszczać w łatwo dostępnych miejscach, a dostęp do nich nie może być utrudniony na przykład przez zamknięte drzwi.
Co ważne, nie mogą być umieszczone dalej niż 30 m od miejsca przebywania pracownika, a obszar dostępu nie powinien być mniejszy niż 1 metr. Jeśli budynek jest wielokondygnacyjny, należy umieścić je w miarę możliwości w tych samych miejscach.
By zapewnić im odpowiednie warunki przechowywania, warto zwrócić uwagę na temperaturę, w jakiej mają być przechowywane. Unikać należy zbyt małej odległości pomiędzy gaśnicą a źródłami ciepła. Nie należy również narażać ich na uszkodzenia mechaniczne.
Należy zadbać też o ich widoczność, nie zasłaniać niczym, a nawet oznaczyć miejsce przechowywania ich odblaskową, widoczną w ciemności taśmą i naklejką z odpowiednim piktogramem.
Wszystkie te zasady mają wpływ na szybkość rozpoczęcia gaszenia pożaru, a przecież liczy się każda sekunda.
Nie zapominajmy też o tym, żeby każdy z pracowników potrafił użyć gaśnicy, nie ma nic gorszego, niż próba uruchomienia gaśnicy po raz pierwszy dopiero podczas pożaru.
O zagrożeniach nie tylko pożarowych mówimy w 15-tym odcinku podcastu, w którym gościem jest starszy aspirant Hubert Ciepły. Zapraszamy TUTAJ: „Praktycznie BHP” lub na Spotify
FOTO: Obraz autorstwa fxquadro na Freepik