Bezpieczeństwo behawioralne
Co to jest bezpieczeństwo behawioralne
Jest to bezpieczeństwo oparte na obserwacji i modyfikacji zachowań pracowników.
Opiera się na założeniu behawiorystów, że ludzie uczą się swoich zachowań. Chętnie powtarzają takie zachowania, które przyniosły im w efekcie przyjemność, a nie będą zbyt chętnie powtarzać takich czynności, które przynoszą im przykrość.
Podstawą bezpieczeństwa behawioralnego jest uczenie się asocjacyjne, czyli oparte na warunkowaniu sprawczym. Ludzie uczą się, że w konsekwencji pewnych zachowań mogą liczyć na przyjemne konsekwencje i starają się je powtarzać.
Modyfikowanie zachowań jest uważane za skuteczne narzędzie prewencji wypadkowej i promowane jest od wielu lat, szczególnie w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych.
Kara czy nagroda?
Zdecydowanie nagroda. Jak wynika z tzw. prawa efektu (Edward Thondike), nagroda powoduje częstsze wykonywanie jakichś czynności. Właśnie wzmacnianie pozytywne przynosi pożądany efekt i jest nośnikiem pozytywnej atmosfery i życzliwych relacji w organizacji.
Kary za działania niepożądane powinny być naszym zdaniem ograniczane do minimum, gdyż niosą za sobą wiele negatywnych emocji. A przede wszystkim badania pokazują, że karanie za niebezpieczne zachowania nie wpływa pozytywnie na tendencję do bezpiecznych zachowań. Trzeba by tu zwrócić uwagę na fakt, że brak nagrody też jest rodzajem kary.
Efekty
Wg danych GUS najczęstszą przyczyną wypadków jest nieodpowiednie zachowanie pracownika.
Wydaje się więc, że podstawowym działaniem prewencyjnym powinna być właśnie praca nad zmianą zachowania pracowników i wyeliminowanie niebezpiecznych zachowań.
Tym bardziej, że skuteczność stosowania behawioralnych metod ograniczania niebezpiecznych zachowań pracowników może wynosić nawet 90 %!
Na podstawie eksperymentu Dova Zohara możemy zauważyć, że liczba zachowań pro bezpiecznych w czasie trwania tego eksperymentu wzrosła od 25-50%, ale co ciekawe – rośnie znacząco również po zakończeniu eksperymentu, nawet do 70%.
Etapy wdrożenia bezpieczeństwa behawioralnego
Pierwszym etapem, od którego zależy powodzenie wdrożenia bezpieczeństwa behawioralnego jest obserwacja pracownika podczas wykonywania przez niego pracy.
Obserwator:
- Powinien znać metodologię BBS (Behavioral- Based Safety).
- Powinien znać specyfikę firmy, branżę.
- Może skorzystać z karty obserwacji.
- Powinien poinformować o zamiarze i terminie dokonania obserwacji danego pracownika, którego planuje obserwować.
Kolejny etap polega na przekazaniu informacji zwrotnej i wyciągnięciu wniosków. Należy przy tym pamiętać, aby:
- Podsumować obserwację natychmiast po jej zakończeniu.
- Porozmawiać z pracownikiem, który był poddany obserwacji.
- Zwrócić uwagę na bezpieczne zachowania pracownika i przemodelować zachowania niebezpieczne.
- Przyjąć informację zwrotną dotyczącą barier i przeszkód w realizowaniu bezpiecznych zachowań, z jakimi zmaga się obserwowany pracownik.
- Ustalić wspólnie z pracownikiem, co należy zrobić, aby wdrożyć bezpieczne zachowania na danym stanowisku.
Rodzaje behawioralnych metod poprawy bezpieczeństwa pracy
Jak się okazuje jest kilka rodzajów metod wprowadzenia behawioralnego bezpieczeństwa pracy do organizacji.
Należą do nich:
– system BBS
– program „Patrz”,
– program „Reaguj”,
– SMAT AUDYT,
– Program „Zadbaj o bezpieczeństwo”,
– program bezpieczne zachowania,
– Behaviour Based Safety System
– Program „Stop wypadkom”,
– Visible Felt Leadership (VFL),
– szkolenie Legacy,
– system szkoleń miesięcznych.
Aby dobrać najlepszą metodę wprowadzenia bezpieczeństwa behawioralnego, trzeba dostosować ją do specyfiki działalności organizacji. Warto podjąć współpracę ze specjalistami posiadającymi odpowiednie kompetencje i doświadczenie w tego typu zagadnieniu. Od tego zależy powodzenie całego przedsięwzięcia.
FOTO: Sprawozdanie zdjęcie utworzone przez Drazen Zigic – pl.freepik.com